Deport (Sınırdışı Etme) Kararı Nasıl İptal Edilir?

Sınırdışı kararının iptali kararının yabancının kendisine veya avukatına tebliğin yapılmasından itibaren 7 gün içerisinde dava açmak suretiyle sağlanabilmektedir. Davanın açılması ile sınırdışı etme işlemi durmaktadır. Ayrıca Sınırdışı Etme (deport) Kararının kaldırılmasının bir diğer yöntem ise aile birleşimi, eğitim, sağlık sebepleriyle yabancılara istisnai olarak verilen meşruhatlı vizedir. Bu usulde 7 günlük süre bulunmamaktadır.

Deport (Sınır Dışı Etme) Kararı nedir?

Sınırdışı etme veya deport yoğun bir şekilde yabancı nüfusunun ülkeye giriş sağlamasından sonra gündemimizde fazlasıyla yer eden bir konu olmuştur. Başka ülke vatandaşı yahut vatansızların ülkeye giriş sağladıktan sonra Türkiye’ye yasal veya yasadışı olarak giriş sağlamış yabancı kişiler belli sebepler Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında yer verilen sebepler dahilinde sınırdışı edilmesi olarak tanımlanabilir. Hakkında sınırdışı etme kararı alınan kişinin kendi ülkesine, transit gideceği ülkeye veya üçüncü bir ülkeye gönderilmesi sağlanmaktadır. Bu karar ile birlikte yabancının ülkeye girişi için giriş yasağı da konulmaktadır. Giriş yasağı hangi sebeple sınırdışı kararı alındığına göre değişmektedir.

Sınır Dışı Edilebilir Kişiler Kimlerdir?

Kimler hakkında sınırdışı etme kararı alınabileceği Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre;

İlediği suçtan dolayı hapis cezası alanlar,

• Terör örgütü veya suç örgütünün yöneticisi, üyesi, destekleyicisi olanlar

• Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar

• Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini gayrimeşru yollardan sağlayanlar

• Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar

• Vize veya vize muafiyeti süresini 10 günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler

• İkamet izinleri iptal edilenler

• İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler

• Türkiye’de çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler

• Türkiye’ye yasal giriş-çıkış hükümlerini ihlal edenler

• Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler

• Uluslararası korumadan yaralanamayan ve Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar

• İkamet izni uzatma başvurusunun reddi halinde 10 gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar

• Ülke güvenliği için tehlike oluşturduklarına dair ciddi emareler bulunduğunda veya kamu düzeni açısından tehlike oluşturan bir suç işlenip ceza alınması halinde

söz konusu yabancılar hakkında sınırdışı etme kararı alınabilmektedir. Bu kararla doğrudan sınırdışı etme işlemi gerçekleştirilemeyecektir. Öncelikle karar yabancıya veya yabancının avukatına tebliğ edildikten sonra karara karşı 7 günlük itiraz süresi bulunmaktadır. Bu süre dolmadan ilgili idare mahkemesi nezdinde açılacak iptal davası ile sınırdışı işlemi dava sonuna kadar duracaktır. Yani dava sonuçlanıp mahkeme kararı kesinleşinceye kadar yabancı hakkında sınırdışı etme (deport) işlemi yapılamayacaktır.

Sınır Dışı Edilemeyecek Yabancılar

Yukarıdaki sayılan haller gündeme gelse dahi bazı yabancılar hakkında deport kararı alınamayacaktır. Bunların bu sebeplerden biri veya birkaçını sağlaması da önemli değildir. Bu sınırdışı edilemeyecek kimseler de yine bahsi geçen kanunun 55. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;

• Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar,

• Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler,

• Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar,

• Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları,

• Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları

Hakkında sınırdışı etme kararı verilemez. Bu kişiler hakkında belirli bir adreste ikamet etmeleri yahut istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir.

Sınır Dışı Etme Süreci ve Gerekli İşlemler

Esas olarak sınırdışı etme süreci deport kararının alınıp yabancıya veya avukatına tebliği ile başlamaktadır. Sınırdışı kararı alınmadığı hallerde henüz bir sınırdışı sürecinden bahsetmek mümkün değildir. Sınırdışı karaı alınıp da yabancıya tebliğ gerçekleştikten sonra ise artık sınırdışı süreci başlamış olacaktır. Bu süreç içerisinde kişi sınırdışı kararına karşı iptal davası açarsa sınırdışı etme süreci duracaktır. Ancak açmaz ise yabancıya sınır dışı etme kararında belirtilmek kaydıyla, Türkiye’yi terk edebilmeleri için 15ile 30 gün arasında süre tanınır.

Fakat bu süre,

• Kaçma-kaybolma riski bulunanlara,

• Giriş-çıkış kurallarını ihlal edenlere,

• Sahte belge kullananlara,

• Asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışanlara veya aldığı tespit edilenlere,

• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlara

verilmez. Bu yabancılar, idari gözetim kararı alınarak doğrudan geri gönderme merkezlerine götürülür. Ayrıca terke davet süreci işletilmesine rağmen kendisine verilen süre içerisinde ülkeyi terk etmeyen kişiler hakkında da idari gözetim kararı alınıp geri gönderme merkezlerine alınırlar. İdari gözetim süreci içerisinde sınırdışı işlemlerinin tamamlanması halinde kişi kolluk görevlilerince sınır kapılarına götürülerek sınırdışı edilir.

İdari Gözetim Kararı Nedir?

İdari gözetim kararı hakkında sınırdışı kararı alınmış olup Kaçma-kaybolma riski bulunan, Giriş-çıkış kurallarını ihlal eden, Sahte belge kullanan, Asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışan veya aldığı tespit edilen, Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan veye terke davet sürecini ihlal etmiş kişiler hakkında sınırdışı edilene kadar ilk başta 6 ay ile sınırlı olmak üzere yabancıların geri gönderme merkezlerinde tutulmasını sağlayacak olan karardır. 6 aylık sürenin dolması halinde eğer yabancıdan kaynaklı olarak sınırdışı işlemleri tamamlanamamış ise idari gözetim süresi 6 ay daha uzatılabilmektedir.

İdari gözetimin devamının gerekliliği her ay düzenli olarak kararı veren valilik tarafından değerlendirilir. Eğer idari gözetimin devamı gerekli görülmez ise alınacak yeni bir kararla sonlandırılır. Ayrıca gerek görülmesi halinde söz konusu 30 günlük süre beklenmeksizin karar verilebilir.

İdari Gözetim Kararına Karşı Hukuki Yollar

Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar karara karşı Sulh Ceza Hakimlikleri nezdinde itiraz edebileceklerdir. İtiraz doğrudan hakimliğe yapılabileceği gibi hakimliğe gönderilmek üzere ilgili göç idaresine verilmek suretiyle de yapılabilmektedir. Bu itiraz için herhangi bir süre bulunmamaktadır. Yapılan itiraz reddedilse dahi şartların herhangi bir sebeple değişmiş olması tekrar hakimliğe başvuru için yeterlidir.

İtirazı yabancının kendisi veya yasal temsilcisi yapabileceği gibi eğer avukat ile temsil ediliyorsa avukatı da yapabilecektir. İtiraz yapıldıktan sonra itirazın sonucuna ilişkin karar 5 gün içerisinde verilir. Hakimliğe başvurmak idari gözetim sürecini durdurmayacaktır.

Ayrıca ve önemle ifade etmek gerekir ki, idari gözetim işlemine hakimlik nezdinde itiraz edenlerden, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talep etmeleri halinde avukatlık hizmeti sağlanır.

İdari Gözetime Alternatif Yükümlülükler

Hakkında idari gözetim kararı alınabilecekler yahut yasal olarak 6 ay + 6 ay olmak üzere 12 aylık idari gözetim süresini dolduranlar bakımından idari gözetime alternatif yükümlülüklerde bir veya birkaçı yüklenebilmektedir. Bu alternatif yükümlülükler;

• Belirli adreste ikamet etme

• Bildirimde bulunma

• Aile temelli geri dönüş

• Geri dönüş danışmanlığı

• Kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma

• Teminat

• Elektronik izleme

şeklindedir. Bu alternatif yükümlülüklerin süresi en fazla 24 ay olabilmektedir. Yine idari gözetim kararı gibi itiraz sürecine tabi olup Sulh Ceza Hakimlikleri nezdinde itiraz edilebilir. Ayrıca her zaman şartların değişmesinden bahisle ek yükümlülük getirebileceği gibi kaldırılabilecektir. Eğer yabancı kendisi hakkında uygulanan alternatif yükümlülükleri yerine getirmez ise hakkına idari gözetim kararı alınabilecektir.

Sınır Dışı Etme Kararına Karşı Dava Açma

Valilikçe alınan sınırdışı kararının iptali için idare mahkemesinde dava açmak gerekmektedir. Sınırdışı Kararının yabancıya, yasal temsilcisine veya avukatına tebliği gerçekleştikten sonra 7 gün içerisinde söz konusu davanın açılması gerekmektedir. Dava açılması ile birlikte sınırdışı etme işlemleri kendiliğinden durduğu için yabancı sınırdışı edilemez.

Önemle belirtmek gerekir ki her ne kadar kanun maddesi gereğince 7 günlük dava açma süresi olsa da çoğu kez bu 7 günlük süre beklenmeksizin sınırdışı işlemleri gerçekleştirilmektedir. Bu sebeple bizim tavsiyemiz, yabancının göç idaresine girişi sağlandığı andan itibaren sürecin takipçisi olmakla birlikte karar alındığı andan itibaren iptal davasının açılıp ilgili göç idaresine davanın açıldığının bildirilmesidir. Aksi halde geri dönüşü zor olan bir süreç başlamış olacaktır.

İptal davası kararı alan valiliğe karşı açılacağı için ilgili valiliğin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılmalıdır. Bu dava bakımından ayrıca yürütmenin durdurulması talebine gerek yoktur. Kanun gereğince idari işlem kendiliğinden duracaktır.

İdare mahkemesince verilecek karar kesin olup istinaf ve temyiz yollarına başvurulamayacak kararlardandır. Dolayısıyla gerek süreler yönünden gerek dava öncesi ve dava aşamasında usuli işlemlere riayet etmek önem taşımaktadır. Zira davanın reddi halinde yabancı doğrudan sınırdışı edilecektir.

Ayrıca sınırdışı kararının kaldırılması Meşruhatlı Vize ile de sağlanabilmektedir. Bu sayede yabancının ülkeye girişi sağlanabilmektedir. Meşruhatlı vize, aile birleşimi, eğitim, sağlık sebepleriyle yabancılara istisnai olarak verilmektedir.

Deport ve İdari Gözetim Kararlarına İtiraz için Avukat Önemi

Sınırdışı ve idari gözetim kararları, yabancı bireylerin hukuki statülerini ve ülkede kalış haklarını doğrudan etkileyen sınırdışı edilebilme riski taşıyan kritik kararlar olarak değerlendirilebilir. Bu tür kararlarla ilgili yasal süreçlerin, usuli işlemlerin ve sürelerin takip edilmesinin gerekliliği, avukatlık hizmetlerinin bu alanda hayati önem taşımasını beraberinde getirir.

Sınırdışı Kararının İptali ile İdari Gözetim Kararının kaldırılması davalarında avukatlar, müvekkillerinin hak ve çıkarlarını korumak, hukuki gerekçelendirmeyi sağlamak ve usuli işlemleri doğru ve eksiksiz bir şekilde yürütmek adına önemli bir rol teşkil etmektedir. Yasal sürecin doğru yönetilmesi ve dava ve itiraz için hukuki gerekçelendirmenin etkili bir şekilde sağlanması, sınırdışı ve idari gözetim kararlarına karşı olumlu neticeler alınmasında hayati önem taşır. Aksi halde, yabancı bireylerin sınırdışı edilme riski veya uzun bir süre idari gözetim altında geri gönderme merkezlerinde kalmaları ve yasal haklarını etkili bir şekilde savunamamaları muhtemeldir. Bu sebeple yabancılık unsuru barındıran sınırdışı ve idari gözetim işlemlerinde avukatla takip bu nispetteki hak kayıplarının önüne geçecektir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Avukat zorunlu mu?

Gerek sınırdışı kararının iptali davası için gerek ise idari gözetim kararına yapılacak itiraz için avukat zorunluluğu yoktur. Ancak yabancılar hukuku çalışan bir avukattan destek almanız süreçteki hak kayıplarının önüne geçecektir.

2. Hakkımda Sınırdışı Kararı verildi ne yapmalıyım?

Hakkınızda sınırdışı kararı verilmesi halinde sınırdışı kararının iptalini dava etme hakkınız bulunmaktadır. Karar tebliğ edildikten sonra 7 gün içerisinde kararı veren valiliğin bulunduğu yerdeki idare mahkemesine başvurarak dava açmanız gereklidir.

3. Hakkımda sınırdışı kararı alındı. Kesin sınırdışı edilecek miyim?

Sınırdışı kararı alınması kesinlikle sınırdışı edileceğiniz anlamına gelmemektedir. Dava açma hakkınız kapsamında dava açtığınız zaman zaman süreç duracaktır. Davanın sonucuna göre sınırdışı edilip edilmeyeceğiniz belirlenecektir.

4. İkamet izin sürem doldu deport edilir miyim?

Eğer kabul edilebilir(tedavi gibi) bir gerekçeniz yoksa hakkınızda sınırdışı etme kararı alınabilecektir.

5. Kaçak giriş yaptım, hakkımda sınırdışı kararı alınır mı?

Evet, Türkiye’ye giriş-çıkışı yasal olmayan yabancılar hakkında sınırdışı kararı alınır.

6. Terke davet edildim ne kadar süre içerisinde terk etmeliyim?

Terke davet sürecinde tarafınıza 15 ile 30 gün arasında bir terk süresi verilmiş olması gerekmektedir. Size verilen “Çıkış İzin Belgesi” ile herhangi bir harç ödemeksizin biletleme işlemlerini yaparak ülkeden çıkış yapmanı gerekmektedir.

7. Hamileyim sınırdışı etme işlemi uygulanır mı?

Sadece hamilelik sınırdışı kararı alınması engel değildir. Ancak ciddi sağlık sorunlar, yaşlılık veya hamilelik sebebiyle seyahat etmesi tehlikeli olan kimseler hakkında sınırdışı karar alınamaz. Eğer hamileliğiniz seyahat etmenize engel ise sınırdışı kararı alınamadığı için sınırdışı edilmezsiniz.

8. Tedavi görüyorum sınırdışı edilir miyim?

Duruma göre değişmektedir. Eğer sınırdışı edileceğiniz ülkede tedavi imkanı yoksa veya psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdur olmanız sebebiyle tedavi görüyorsanız sınırdışı edilmezsiniz. Aksi durumlarda sınırdışı edilirsiniz.

9. Sınırdışı kararı alındıktan sonra ne kadar Türkiye’ye giremem?

Hangi sebeplerden dolayı sınırdışı kararı alındığı önemlidir. 1 aydan 5 yıla kadar süreler değişmektedir.

10. Deport edildim tekrar Türkiye’ye giriş yapmak istiyorum nasıl olabilir?

Öncelikle sınırdışı kararından dolayı hakkınızda giriş yasağı uygulanmış olabilir. Bu süreler geçtikten sonra girebilirsiniz.

Ayrıca Meşruhatlı Vize aracılığla da Türkiye’ye giriş sağlayabilirsiniz. Meşruhatlı Vize aile birleşimi, eğitim, sağlık sebepleriyle yabancılara istisnai olarak verilmektedir.