ADLİ SİCİL KAYDI ve ARŞİV KAYDI NASIL SİLİNİR?

Sabıka kaydı olarakta bilinen adli sicil kaydı kişilerin yargılamaya konu ceza ve güvenlik tedbiri geçmişlerinin yer aldığı kayıtlardır. Esasen sabıka kaydı başlığı altında iki tür kayıt bulunur : Adli sicil kaydı ve arşiv kaydıdır. Adli sicil kaydına ilişkin hükümler, 5352 Sayılı Adli Sicil Kanununda ve kanunun uygulanmasında izlenecek usul ve esasları düzenleyen Adli Sicil Yönetmeliğinde detaylıca düzenlenmektedir.

Ceza yargılaması sonucu hüküm giymiş birçok kişinin sıkça sorduğu ve merak ettiği hususlardan biri de adli sicil kaydının nasıl silineceğidir. Adli sicil kaydının silinmesi bireyler için iş ve sosyal hayatı etkilemekte olduğundan hızlı ve kesin olarak çözülmesi gereken bir sorun haline gelmektedir.

Bu yazıda adli sicil kaydının tanımı ve kapsamı, adli sicil kaydının silinebileceği haller, adli sicil kaydının silinmesi için başvuru şekli ve başvuru yolu, adli sicil arşiv kaydının ne olduğuna ilişkin bilgilere yer verilmektedir. Örnek dilekçe metinleri kesinlikle her olay için matbu kullanılabilir dilekçeler değildir. Bu gibi hususlarda herhangi bir hak kaybı yaşanmaması adına uzman bir avukat yardımı alınması tarafımızca tavsiye edilmektedir.

Adli Sicil Kaydının Tanımı ve Kapsamı

Adli sicil kaydı kişilerin ceza yargılaması sonucu aldıkları belirli hükümlerin kaydının tutulduğu bir kütüktür. Bu kütükte; haklarında Türk mahkemeleri veya yabancı ülke mahkemeleri tarafından kesinleşmiş ve Türk hukukuna göre tanınan mahkumiyet kararı bulunan Türk vatandaşları ile Türkiye'de suç işlemiş olan yabancıların kayıtları da dahil tüm adli sicil bilgileri bulunmaktadır. Adli sicil kaydında yer alacak bilgiler 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu madde 4'te şu şekilde sayılmıştır :

Hapis cezaları ile ilgili olarak;

1. Hapis cezasına mahkumiyet kararı,

2. Koşullu salıverilme kararı,

3. Koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına ilişkin karar,

4. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,

5. Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu,

Hapis cezasının ertelenmesi halinde;

1. Denetim süresi,

2. Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,

3. Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar,

Adli para cezası ile ilgili olarak;

1. Adli para cezasına ilişkin mahkumiyet hükmü,

2. Adli para cezasının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,

3. Adli para cezasının tazyik hapsi suretiyle kısmen veya tamamen infaz edildiği hususu,

4. Adli para cezasının tazyik hapsinden sonra kalan kısmının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,

Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkumiyet halinde;

1. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, adlî para cezasına mahkûmiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,

2. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,

3. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar,

Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili olarak;

1. Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkûmiyetin kanunî sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,

2. Mahkûmiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar,

Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkûmiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece verilen karar,

Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar,

Ceza zamanaşımının dolduğunun tespitine ilişkin karar,

Genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı,

Askerî Ceza Kanununa göre verilmiş mahkûmiyet kararlarındaki ferî cezalar,

Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kararlar.

Türk mahkemeleri tarafından verilmiş olsa bile; disiplin suçlarına ve sırf askerî suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri, disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar, idarî para cezasına ilişkin kararlar adlî sicile kaydedilmez. HAGB kapsamına alınan yaptırımlar ise adli sicil kaydında kendilerine mahsus bir bölüme kaydedilir. 5 yıllık denetim süresi sorunsuz tamamlandığında burdaki kayıtlar tamamen silinebilir ve mahkumiyet olarak sayılmaz. HAGB içerikli adli kayıtlar ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak hakim veya savcılık istemi ile verilebilir.

Adli Sicil Kaydının Silinmesinin Şartları

Adli sicil kaydı silinmesi için cezanın infazının tamamlanması, ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık, ceza zamanaşımının dolması, genel af hallerinden birinin olması ile mümkündür. Uygulamada en çok infazın tamamlanması ile adli sicil kaydının silinmesinin talep edildiği görülmektedir.

Adli Sicil Kaydının Sildirme Başvuru Şekli ve Başvuru Yolları

Adli sicil kaydının silinmesi hükmün infazının tamamlanması ve tamamlandığı bildiriminin Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne yapılması ile mümkündür. Hükmün infazının tamamlanması ile kastedilen adli para cezası ise ödenmiş olması, hapis cezası ise sürenin tamamlanmış olmasıdır. Denetimli serbestlik süresi tanınan hapis cezalarında adli sicil kaydının silinmesi için bu sürenin dolması beklenmelidir. Cezalar yerine getirildikten sonra adli sicil kaydında mahkumiyet kararları kendiliğinden silinerek bu kaydın adli sicil arşiv kaydına otomatik olarak alınması gerekir.Ancak bu işlem gerçek hayatta bu kadar sistematik işlememektedir. Bu sebeple sabıka kaydının silinmesinin ilk aşaması olan adli sicil kaydının silinmesi için kişiler tarafından Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulması gerekir.

Bu başvuru adli sicil kaydının silinmesi talebinin yazılı olduğu dilekçe ve infazın tamamlandığına dair ek belgelerin sunulması ile gerçekleşir. Bu ek belgeler adli para cezası ödenirken tarafınıza verilen alındı belgesi, mahkeme kararı veya ceza fişleri olabilmektedir.

Başvurunun iletilmesi ise e-devlet adli sicil kaydı sildirme sekmesinden ilgili evrakların eklenmesi veya ilgili belgelerin ve başvuru dilekçesinin posta yolu ile Ankara'da bulunan Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne gönderilmesi şeklinde yapılabilmesi mümkündür. Tüm başvuru şekillerinin vekil aracılığıyla yapılmasını sürecin takibi açısından daha sağlıklı olacaktır. Birkaç aylık süre içerisinde Adli Sicil İstatistik Genel Müdürlüğü’nün başvuruya ilişkin cevabı başvuru sahibine tebliğ edilmektedir.

Adli Sicil Arşiv Kaydı Nedir ve Arşiv Kaydı Silinebilir Mi?

Adli sicil arşiv kaydı infazı tamamlanmış, yerine getirilmiş cezalara ait adli sicil bilgilerinin tutulduğu kayıt olmakla beraber kişilere ait özel bilgiler içermesi dolayısıyla daha çok kamu kurum ve kuruluşları tarafından dikkate alınmaktadır. Adli sicil kaydı vatandaşlar tarafından her zaman görüntülenebilirken, arşiv kaydı ise hakim ve Cumhuriyet başsavcılığı tarafından doğrudan, kolluk ve diğer kamu görevlileri tarafından da gerekçe olması halinde Adalet Bakanlığı'nın onayı ile görüntülenebilmektedir. Bunun haricinde özel gerçek ve tüzel kişilerin adli sicil arşiv kaydını görüntülemesi veya bu kayıtların kendilerine verilmesi mümkün değildir.

Adli sicil kaydından silinen yaptırımlar arşiv kaydına geçmektedir. Sabıka kaydının ikinci aşaması olan adli sicil arşiv kaydının silinmesi adli sicil kaydının silinmesinden daha karmaşıktır ve bazı ek koşullar gerekmektedir. Öncelikle arşiv kaydının silinmesi için Adli Sicil Yönetmeliğinde belirtilen sürelerin geçmiş olması gerekir. Suç tipine ve cezanın çeşidine göre 5 yıllık, 15 yıllık ve 30 yıllık süreler bulunmaktadır. Bununla beraber kişinin yasaklı haklarını geri kazanması gerekir yani kişinin cezasının ardından yasaklanan haklarını geri alması gerekmektedir. Ve yine HAGB kararlarında denetim süresinin tamamlanması gerekmektedir. Bu sebeple adli sicil kaydı sildirme işlemi teknik bilgi gerektiren bir alandır. İlgilinin ölümü halinde ve fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir.